امنیت روانی کودک در خانه، خانواده و مدرسه

به قلم سر دبیر پایگاه خبری ردا - سرکار خانم فرزانه کمندی :

 

امنیت روانی یکی از اساسیترین نیازهای کودکان است که نقش مهمی در رشد شخصیت، یادگیری، اعتمادبهنفس و سلامت عاطفی آنها دارد. کودک برای رشد سالم نیاز دارد در محیطهایی زندگی کند که احساس امنیت، محبت، احترام و پذیرش در آن وجود داشته باشد. خانه، خانواده و مدرسه سه محیط اصلی زندگی کودکاند که هرکدام میتوانند در شکلگیری یا تضعیف امنیت روانی او نقشی تعیینکننده ایفا کنند.

خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن متولد و پرورش مییابد. احساس امنیت روانی در خانواده زمانی شکل میگیرد که روابط اعضا بر پایهی عشق، احترام و ثبات باشد.

کودکی که محبت بیقید و شرط والدین را تجربه میکند، احساس ارزشمندی و اعتمادبهنفس بیشتری دارد.

گوش دادن به حرفهای کودک و اجازه دادن به او برای بیان احساساتش، از بروز اضطراب و ترس جلوگیری میکند.

تغییرات ناگهانی در رفتار والدین یا تنشهای مکرر میان آنها، احساس ناامنی ایجاد میکند.

رفتارهای خشونتآمیز باعث اضطراب، احساس بیارزشی و گاه پرخاشگری در کودک میشود.

کودکان از رفتار والدین میآموزند؛ احترام، آرامش و مهارت کنترل خشم در والدین، به شکلگیری همین ویژگیها در کودک کمک میکند.

مدرسه دومین محیط مهم رشد کودک است. در این فضا، کودک با معلمان، همسالان و نظام آموزشی در ارتباط است و تجربههایش در مدرسه میتواند تأثیر ماندگاری بر شخصیت و احساس امنیت او داشته باشد.

معلمی که با مهربانی، درک و احترام با دانشآموزان رفتار میکند، باعث افزایش اعتمادبهنفس و انگیزهی یادگیری میشود.

وجود تمسخر، زورگویی یا تبعیض در مدرسه باعث ترس، انزوا و افت تحصیلی میشود.

وقتی کودکی میتوانند نظر خود را آزادانه بیان کنند، احساس تعلق و امنیت بیشتری دارند.

مدرسهای که از نظر امکانات، نظافت و نظم فیزیکی مناسب باشد، در ایجاد حس آرامش نقش دارد.

ارتباط منظم میان والدین و معلمان برای پیگیری وضعیت تحصیلی و روانی کودک، امنیت روانی را تقویت میکند.

نبود امنیت روانی میتواند پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت زیادی برای کودک داشته باشد، از جمله:

اضطراب و افسردگی

کاهش تمرکز و افت تحصیلی

پرخاشگری یا گوشهگیری

مشکلات ارتباطی با دیگران

احساس بیارزشی و کاهش اعتمادبهنفس

امنیت روانی کودک بنیان رشد سالم جسمی، ذهنی و عاطفی اوست. خانواده و مدرسه باید محیطهایی امن، مهربان و قابل پیشبینی برای کودک فراهم کنند تا او بتواند استعدادهای خود را شکوفا کند. همکاری میان والدین، معلمان و متخصصان روانشناسی میتواند نقش مهمی در حفظ و تقویت سلامت روانی کودکان ایفا کند. آیندهی جامعه در گرو کودکانی است که امروز در آرامش و امنیت روانی رشد میکنند.